WYSOCE ZJADLIWA GRYPA PTAKÓW PRZYDATNE INFORMACJE

1. Trzymam przy domu niewielką liczbę drobiu, nie jestem dużym hodowcą, o czym muszę pamiętać?

drób można karmić i poić w pomieszczeniach zamkniętych, do których nie mogą mieć dostępu dzikie zwierzęta – przede wszystkim dzikie ptaki;
drób mogę przetrzymywać na ogrodzonej przestrzeni, ale nie może on mieć możliwości kontaktu z dzikimi ptakami;
drób wodny (jak kaczki czy gęsi lub ich mieszańce) musi być odizolowany od innych gatunków drobiu, jakie mam w gospodarstwie (np. kur, indyków, perliczek i innych gatunków drobiu grzebiącego lub ich mieszańców);
paszę czy świeże zielonki muszą być przechowywane w zamykanym pomieszczeniu, jeśli nie ma takiego: należy zapewnić przykrycie zabezpieczające wystarczająco dostęp dla dzikich zwierząt, a przede wszystkim dzikich ptaków;
jeśli zauważysz, że Twoje kury nagle przestały się nieść, bądź zwiększyły się upadki w stadzie drobiu – nie czekaj: zgłoś ten przypadek do lekarza weterynarii który opiekuje się Twoim stadem, powiadom burmistrza, wójta lub sołtysa o tym, przekaż informację do Powiatowego Inspektoratu Weterynarii, dalej powiadomimy Cię co robić w następnych krokach;
pamiętaj, że Wysoce Zjadliwa Grypa Ptaków jest chorobą zakaźną, zignorowanie zasad bezpieczeństwa może przyczynić się do dużych strat, nie tylko w Twoim stadzie drobiu ale również może być przyczyną przeniesienia zakażenia do innych, sąsiednich gospodarstw – nie ryzykuj!;
stosuj podstawowe środki dezynfekcji jak ciepła woda z mydłem (po każdym kontakcie z drobiem);
stosuj odzież ochronną: jednorazowe fartuchy ochronne i obuwie ochronne (przy każdej czynności obsługi stada drobiu, nawet zwykłej rutynowej codziennie wykonywanej);
wyłóż maty dezynfekcyjne przed każdym z wejść do obiektu, w którym utrzymujesz drób (pamiętaj, że każdy środek dezynfekcyjny ma swój czas działania – zgodnie z jego instrukcją);
jeśli utrzymujesz przy swoim domu (gospodarstwie) drób, nie podejmuj pracy na wielkotowarowych fermach drobiu.

2. Jestem hodowcą gołębi, jakie zalecenia powinienem wykonać?

obowiązuje zasada stosowania odzieży ochronnej, jak w przypadku dla osób posiadających przydomową hodowlę drobiu;
przechowywanie paszy w pomieszczeniach zamkniętych lub dobrze, szczelnie zabezpieczonej pod przykryciem (jak w przypadku przydomowej hodowli drobiu);

3. Jestem dużym hodowcą, jakie zalecenia są istotne i czego nie wolno pominąć?

przetrzymywanie ptaków w odosobnieniu (obowiązkowo w okresie wiosennych oraz jesiennych wędrówek dzikich ptaków) lub na wolnej, ogrodzonej przestrzeni, pod warunkiem ograniczenia kontaktu z dzikim ptactwem;
karmienie i pojenie drobiu w pomieszczeniach zamkniętych, do których nie mają dostępu ptaki dzikie;
zielonki stosowane w karmieniu drobiu wodnego (kaczki i gęsi), szczególnie w okresie wiosennych oraz jesiennych wędrówek dzikich ptaków, nie mogą pochodzić z terenów wysokiego ryzyka zanieczyszczenia ich wirusem wysoce zjadliwej grypy ptaków, z okolic zbiorników wodnych, bagien, i innych miejsc stanowiących ostoję ptaków dzikich;
szczelne przykrycie pojemników z karmą i wodą do picia lub przetrzymywanie ich wewnątrz budynków, a także unikanie pojenia ptaków i czyszczenia pomieszczeń wodą pochodzącą spoza gospodarstwa (głównie ze zbiorników wodnych i rzek);
ograniczenie przemieszczania się osób postronnych oraz zwierząt pomiędzy obiektami, w których przechowywana jest karma dla zwierząt a obiektami, w których bytuje drób;
rozłożenie przed wejściami do budynków, gdzie utrzymywany jest drób mat nasączonych środkiem dezynfekcyjnym;
wprowadzenie zakazu wjazdu pojazdów na teren fermy, poza działaniami koniecznymi np. dowóz paszy, odbiór drobiu do rzeźni lub przez zakład utylizacyjny;
obowiązkową dezynfekcję pojazdów wjeżdżających;
rozłożenie mat dezynfekcyjnych przed wjazdem i wejściem na teren gospodarstwa;
używanie odzieży ochronnej oraz obuwia ochronnego przy czynnościach związanych z obsługą drobiu;
wprowadzenie obowiązku przeprowadzania dokładnego mycia i dezynfekcji rąk przed wejściem do obiektów, w których utrzymuje się drób;
brak kontaktu pracowników ferm drobiu z innym ptactwem np. kurami, gołębiami.

4. Jak mogę bardziej zabezpieczyć się przed ewentualnością zakażenia grypą ptaków, co zaleca Główny Lekarz Weterynarii?

jeśli w gospodarstwie znajduje się słoma, najlepiej ją zabezpieczyć przed dostępem dzikiego ptactwa, może być to sposób opisany przy zabezpieczaniu zielonek, pasz (jak szczelne plandeki, przykrycia itp.) lub zadaszenie albo zamykany obiekt służący wyłącznie do tego celu;
budynki inwentarskie – przede wszystkim, ale także budynki i pomieszczenia pomocnicze w gospodarstwie powinny zostać poddane przeglądowi: czy nie ma nieszczelnych okien, niedomykających się drzwi, niezabezpieczonych otworów wentylacyjnych lub kominów (należy założyć siatki w oknach, zabezpieczyć siatkami kominy lub otwory wentylacyjne);
wokół budynków sprawdzić, czy nie ma możliwości gromadzenia się gryzoni (pozostawiane przez nie odchody mogą przyciągać dzikie ptaki);
unikać tworzenia sztucznych oczek wodnych na terenie posesji (gospodarstwa) a te istniejące zabezpieczyć w miarę możliwości przed dostępem dzikiego ptactwa (rozpięcie siatki nad oczkiem wodnym – jeśli wymiary i usytuowanie oczka wodnego na to pozwala);
nie dokarmiać dzikiego ptactwa i nie wystawiać ani nie instalować karmników;
w sezonie wegetacyjnym nie dopuszczać do pozostawania na glebie opadniętych owoców (starać się wykonywać raz dziennie przegląd, czy nie znajdują sie owoce na trawie pod drzewami).

INFOGRAFIKA – PODSTAWOWE ZASADY ZABEZPIECZANIA SIĘ PRZED WYSTĄPIENIEM ZAKAŹNEJ WYSOCE ZJADLIWEJ GRYPY PTAKÓW.

USUWANIE CHORYCH ZWIERZĄT I DEZYNFEKCJA OBIEKTÓW INWENTARSKICH.

1. Na czym polega dezynfekcja i jak się przygotować?

Zakażone budynki inwentarskie, sprzęt używany do obsługi zakażonych ptaków, materiały powinny zostać skutecznie zdezynfekowane, po uprzednim dokładnym ich oczyszczeniu;
Ściany, podłogi, sufity obiektów zakażonych oraz dróg, wybiegów i podwórek przylegających do tych obiektów powinny zostać spryskane odpowiednim środkiem dezynfekcyjnym, zaleconym przez urzędowego lekarza weterynarii;
Na wszystkich etapach odkażania, należy zwrócić uwagę na konieczność zapobiegania tworzeniu się i rozpraszaniu zakaźnych pyłów i aerozoli;
W przypadku, gdy przeprowadzenie dezynfekcji jest niemożliwe (przyczyny techniczne, brak dostępu, ryzyko niedokładnego jej przeprowadzenia) wtedy należy podjąć decyzję o spaleniu budynków inwentarskich, sprzętu, narzędzi (użytych podczas likwidacji ogniska choroby), materiałów użytych podczas likwidacji ogniska choroby;

2. Czy istnieją skuteczne środki dezynfekcyjne przeciwko wirusowi Wysoce Zjadliwej Grypy Ptaków?

Tak, są nimi: detergenty, formalina, podchloryn sodu, glutaraldehyd, soda żrąca.

3. Stado ptaków pomimo stwierdzenia obecności wirusa HPAI wygląda na zdrowe, czy jest możliwość wyleczenia pod nadzorem lekarza weterynarii?

Nie ma takiej możliwości, gdyż nie istnieje żaden lek swoisty przeciw Wysoce Zjadliwej Grypie Ptaków.

4. W jaki sposób będą likwidowane ptaki ze stad zakażonych wirusem Wysoce Zjadliwej Grypy Ptaków?

Stosuje się humanitarne procedury likwidacji chorych ptaków, najlepiej jeśli jest możliwość wykonania na miejscu, bez konieczności zbędnego narażania zwierząt na stres (pamiętać należy o zachowaniu dobrostanu zwierząt);
Wprowadzenie do obiektu przebywania ptaków dwutlenku węgla w postaci gazowej w ilości i stężeniu pozwalającym na uśmiercenie wszystkich ptaków z uwzględnieniem zasad humanitarnego zabicia;
Gazowanie odbywa się z użyciem specjalistycznych urządzeń (samochody, cysterny ze sprężonym gazem obsługiwane przez personel posiadający stosowne uprawnienia do obchodzenia się z CO₂);
Przed przystąpieniem do procesu likwidacji ogniska należy dokonać stosownych kalkulacji w celu racjonalnego wykorzystania posiadanych środków, zadanie to leży po stronie właściciela zwierząt, nadzoruje to Powiatowy Lekarz Weterynarii (pod kątem bezpieczeństwa wykonania, celowości, skuteczności i minimalizacji naruszeń dobrostanu zwierząt -wraz ze sporządzeniem stosownego raportu po wykonaniu akcji);
Niedopuszczalne jest gazowanie bezpośrednio z wylotu rury wydechowej silnika spalinowego;
Szczegółowa procedura usypiania ptaków przy pomocy CO2 opisana jest w procedurach poszczególnych podmiotów dokonujących tego procesu, do których dołączone są szczegółowe instrukcje stanowiskowe dla tych czynności. Obowiązują przy tym procesie tylko te procedury podmiotów, które mają akceptację Głównego Lekarza Weterynarii.

Wykaz Chemicznych środków dezynfekcyjnych – HPAI

Podstawowe chemikalia

Nazwa	Forma stosowania	Do dezynfekcji	Specjalne wskazówki
Ług sodowy (50 % techniczna NaOH)	Roztwór 2%	powierzchni/pojazdów Min czas działania 2 h Wanny przejazdowe	Żrący Korozyjny stosować od 0 °C  0 °C Zastosować rozmrażalnik¹⁾
	nie rozcieńczony	Płynny obornik 16-30 l/m³ 4 dni
	Przy stosowaniu należy osiągnąć wartość pH  12
Wapno (wapno gaszone Ca(OH₂) Wapno palone (CaO)	Proszek Granulat	Stały obornik Nieutwardzone wypływy Drogi, ziemia	Niezależnie od temperatury Żrący
Mleko wapienne	Mleko wapienne 40 % 40 kg Ca(OH)₂ na 100 l H₂O przygotować świeżą	Stały obornik, jak dez. Tymczasowa Dezynfekcja Płynnego obornika 40-60 l/m³ Min czas działania 4 dni	Niezależnie od temperatury  0 °C zastosować rozmrażanie ¹⁾
Formalina (35-37 % roztwór formaldehydu)	Roztwór 3 % Przy 20 °C	Powierzchnie / pojazdy Min. czas działania 2 h	Ochrona skóry i dróg oddechowych Nie stosować poniżej 10 °C Między 10-20 °C Zależnie od temp. Czynniki korekty ²⁾
Formalina (35-37 % roztwór formaldehydu)	Nie rozcieńczony przy 20 °C	Płynny obornik 15 kg/m³ Min. czas działania 4 dni
Kwas octowy (15 % równoważny kwas octowy)	Roztwór 1 %	Płynny obornik Min czas działania 1 h Pojazdy z dodatkami	Niezależnie od Temperatury  0 °C stosować rozmrażanie ¹⁾ Silnie korozyjny, Nie nadaje się przy zabrudzeniu krwią Stosować z dodatkiem antykoryjnym Stosować z tworzywem sztucznym lub stalą V2A
	Nie rozcieńczony	Płynny obornik 25 – 40 l/m³ Min czas działania 1 h (tworzenie się piany)
	Przy stosowaniu należy osiągnąć wartość pH = 4
Kwas mrówkowy	Roztwór 4 %	Powierzchnie Min czas działania 2 h	Nie stosować poniżej 10°C Między10 – 20 °C Niezależnie od temp. Czynniki korekcyjne ²⁾

¹⁾Rozmrażalniki na 10 l roztworu użytkowego

Przy	– 5 °C	0,8 kg NaCl	inne dostępne w handlu środki rozmrażające mogą być używane zgodnie z przepisem użycia
Przy	– 10 °C	1,6 kg NaCl
Przy	– 15 °C	2,3 kg NaCl
Przy	-20 °C	3,0 kg NaCl

²⁾ Czynnik korekcyjny do zwiększania koncentracji aldehydów i kwasów

		Aldehydy	Kwasy organiczne
Przy	20 °C	1,0	1,0
Przy	17,5 °C	1,5	1,25
Przy	15,0 °C	2,0	1,5
Przy	12,5 °C	2,5	1,75
Przy	10 °C	3,0	2,0

Konieczne podwojenie koncentracji środka dezynfekującego przy mokrych powierzchniach. Proces oczyszczania przeprowadza się przy użyciu narzędzi ręcznych, sprzętu mechanicznego lub wody pod ciśnieniem oraz przy użyciu produktów biobójczych, które wykazują skuteczność w zwalczaniu zakażeń wirusowych i zatwierdzone są zgodnie z przepisami ustawy z dnia 13 września 2002 r. o produktach biobójczych (Dz. U. nr 175, poz. 1433).

Likwidacja ogniska grypy ptaków

(źródło, portal Głównego Inspektoratu Weterynarii: kliknij )

Zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt oraz rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 grudnia 2007 r. w sprawie zwalczania grypy ptaków, wystąpienie grypy ptaków u drobiu w gospodarstwie wiąże się z koniecznością podjęcia przez Inspekcję Weterynaryjną działań mających na celu:

jak najszybszą likwidację ogniska,
ustalenie źródła choroby,
ustalenie czy nie doszło do przeniesienia choroby do innych gospodarstw (lub innych podmiotów).

W przypadku stwierdzenia ogniska grypy ptaków, pod nadzorem urzędowym podejmowane są m. in. następujące działania:

niezwłoczne zabicie drobiu lub innych ptaków w sposób wykluczający rozprzestrzenianie się grypy ptaków;
usunięcie zwłok drobiu lub innych ptaków oraz jaj znajdujących się w gospodarstwie;
zniszczenie lub obróbkę, w sposób zapewniający zniszczenie wirusa grypy ptaków, produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego, paszy oraz przedmiotów, które mogły zostać skażone wirusem grypy ptaków;
gospodarstwo, w którym stwierdzono grypę ptaków podlega oczyszczaniu i dezynfekcji przy użyciu odpowiednich preparatów biobójczych, które wykazują działanie unieszkodliwiające w stosunku do wirusa grypy ptaków.

Ponowne umieszczenie zwierząt w gospodarstwie komercyjnym, w którym stwierdzono grypę ptaków, może nastąpić po upływie 21 dni od dnia zakończenia ostatecznego czyszczenia i odkażania.

Obszary: zapowietrzony i zagrożony

Wokół ogniska grypy ptaków wyznacza się obszar zapowietrzony (o promieniu co najmniej 3 km wokół ogniska choroby) i obszar zagrożony (o promieniu co najmniej 10 km wokół ogniska choroby).

Środki określone w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 grudnia 2007 r. w sprawie zwalczania grypy ptaków, na obszarze zapowietrzonym stosuje się co najmniej przez 21 dni licząc od dnia zakończenia wstępnego czyszczenia i odkażania ogniska choroby, lecz nie krócej niż do dnia przeprowadzenia przez powiatowego lekarza weterynarii badań w gospodarstwach położonych na obszarze zapowietrzonym i uzyskania wyników wykluczających obecność wirusa grypy ptaków.

Środki określone w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 grudnia 2007 r. w sprawie zwalczania grypy ptaków, na obszarze zagrożonym stosuje się co najmniej przez 30 dni, licząc od dnia zakończenia wstępnego czyszczenia i odkażania ogniska choroby.

Wszyscy hodowcy, u których wystąpiło ognisko grypy ptaków, spełniający wymagania weterynaryjne, otrzymają należne im odszkodowanie za straty poniesione w związku z działaniami Inspekcji Weterynaryjnej.

Zapomoga, odszkodowanie lub nagroda ze środków budżetu państwa

(źródło, portal Głównego Inspektoratu Weterynarii: kliknij )

W związku z działaniami organów Inspekcji Weterynaryjnej podejmowanymi przy zwalczaniu choroby zakaźnej zwierząt podlegającej obowiązkowi zwalczania, zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, posiadaczowi zwierzęcia przysługuje:

zapomoga
odszkodowanie lub nagroda.

Zapomoga

Posiadaczowi zwierzęcia, który dopełnił obowiązku zgłoszenia podejrzenia wystąpienia choroby zakaźnej zwierząt, przysługuje ze środków budżetu państwa zapomoga za zwierzę, które padło, zanim powiatowy lekarz weterynarii otrzymał informację o zgłoszeniu, jeżeli stwierdził, że zwierzę padło z powodu zachorowania na chorobę zakaźną zwierząt podlegającą obowiązkowi zwalczania.

Wysokość zapomogi stanowi 2/3 wartości rynkowej zwierzęcia. Wartość rynkową określa się na podstawie średniej z 3 kwot oszacowania przyjętych przez powiatowego lekarza weterynarii oraz 2 rzeczoznawców wyznaczonych przez tego lekarza z prowadzonej przez niego listy rzeczoznawców.

Więcej informacji o zgłoszeniu oraz innych obowiązkach posiadacza zwierzęcia, związanych ze zwalczaniem chorób zakaźnych zwierząt można przeczytać tutaj.

Odszkodowanie

Odszkodowanie z budżetu państwa przysługuje za:

Zwierzęta [bydło, świnie, owce, kozy, konie, kury, kaczki, gęsi, indyki, perlice, przepiórki, kuropatwy, bażanty, strusie (Struthio camelus), jeleniowate utrzymywane w warunkach fermowych (jeleń szlachetny – Cervus elaphus, jeleń sika – Cervus nippon i daniel – Dama dama), rodziny pszczele (pszczoła miodna – Apis mellifera) oraz ryby słodkowodne]Zniszczone z nakazu organu Inspekcji Weterynaryjnej przy zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt podlegających obowiązkowi zwalczania produkty pochodzenia zwierzęcego, jaja wylęgowe, pasze oraz sprzęt, które nie mogą być poddane odkażaniu.Odszkodowanie przysługuje w wysokości wartości rynkowej zwierzęcia, zniszczonych produktów pochodzenia zwierzęcego, jaj wylęgowych, pasz oraz sprzętu. Wartość rynkową określa się na podstawie średniej z 3 kwot oszacowania przyjętych przez powiatowego lekarza weterynarii oraz 2 rzeczoznawców wyznaczonych przez tego lekarza z prowadzonej przez niego listy rzeczoznawców ( więcej informacji tutaj).
- zabite lub poddane ubojowi z nakazu organów Inspekcji Weterynaryjnej,
- padłe w wyniku zastosowania zabiegów nakazanych przez organów Inspekcji Weterynaryjne przy zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt podlegających obowiązkowi zwalczania.

W przypadku zwierzęcia poddanego ubojowi, którego mięso jest zdatne do spożycia przez ludzi, odszkodowanie pomniejsza się o kwoty uzyskane ze sprzedaży mięsa i ubocznych produktów zwierzęcych pozyskanych od tego zwierzęcia.

Odszkodowanie nie przysługuje:

jeżeli posiadacz zwierzęcia:
- nie zastosował się do obowiązków:
  - określonych w przepisach o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt,
  - związanych ze zgłoszeniem podejrzenia wystąpienia choroby zakaźnej zwierząt, izolacją zwierząt i gospodarstwa lub współpracą z powiatowym lekarzem weterynarii (więcej o obowiązkach posiadacza zwierzęcia można przeczytać tutaj);
  - w art. 43 ust. 1,
  - lub obowiązków nałożonych na podstawie art. 44 ust. 1, art. 45 ust. 1, art. 46 ust. 3 oraz art. 47 ust. 1;
- wprowadził do swojego gospodarstwa zwierzę:
  - o którym wiedział, że jest chore, zakażone lub podejrzane o zakażenie lub chorobę,
  - nieoznakowane lub bez paszportu zwierzęcia, jeżeli są one wymagane przepisami o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt,
  - z naruszeniem przepisów obowiązujących w tym zakresie;
za zwierzęta, produkty pochodzenia zwierzęcego, jaja wylęgowe, pasze i sprzęt, które:
- są własnością podmiotów prowadzących działaność w zakresie:przywieziono lub umieszczono na rynku z naruszeniem przepisów obowiązujących w tym zakresie.
  - określonym w art. 1 pkt 1 lit. a-c lub art. 4 ust. 3 ustawy o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt,
  - obrotu produktami pochodzenia zwierzęcego, jajami wylęgowymi lub paszami,
  - uboju zwierząt lub produkcji mięsa.

Wydana przez powiatowego lekarza weterynarii decyzja w sprawie odszkodowania jest ostateczna. Posiadacz zwierzęcia może, w terminie miesiąca od dnia jej doręczenia, wnieść powództwo do sądu rejonowego.

Wypłacone odszkodowania nie podlegają zajęciu na pokrycie należności publicznych, jeżeli zostaną wykorzystane na odtworzenie wcześniej posiadanego stanu zwierząt.

Nagroda

Nagroda ze środków budżetu państwa może zostać przyznana osobom, którym nie przysługuje odszkodowanie, a które przyczyniły się do szybkiej likwidacji choroby zakaźnej. Nagrodę przyznaje wojewódzki lekarz weterynarii na wniosek powiatowego lekarza weterynarii.

Należy zauważyć, że:

zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego II CSK 424/18, z 3 lipca 2019 r. średnia cena rynkowa ptaków powinna odnosić się do wycen na danym terenie, a nie do średniej cen w Polsce, ma to szczególne odniesienie w przypadku szacowania stada kontraktowanego (np. wsad ptaków jest wykonywany przez zagranicznego kontrahenta).

Odszkodowanie przysługuje w wysokości wartości rynkowej zwierzęcia. Wartość rynkową zwierzęcia określa się na podstawie średniej z 3 kwot oszacowania przyjętych przez powiatowego lekarza weterynarii oraz 2 rzeczoznawców wyznaczonych przez tego lekarza z prowadzonej przez niego listy rzeczoznawców.

Ptasia grypa – Informacja dla hodowców drobiu – informacja.pdf

Ptasia grypa – Informacja dla hodowców drobiu – zgłaszanie gospodarstw

Komunikaty:

Komunikaty Głównego Lekarza Weterynarii w sprawie ptasiej grypy- czytaj…